نوشته خوب ، نویسنده خوب
چهارشنبه شهریور ۱۳ ۱۳۹۲
اهل ادب بر این عقیده اند ، که هیچ قاعدة مشخّصی وجود ندارد تا بتوان بر اساس آن نویسنده شد . زیرا این فن ، همچون دیگر حرفه های تجربی نیست ؛ که ابتدا کسی اصول و قواعد آن را بیاموزد و به کار بندد ؛ و سرانجام نویسنده شود .
به تعبیر دیگر، همان گونه که از راه مطالعة آیین نامة راهنمایی و رانندگی
و فراگیری اصول آن نمی توان راننده شد؛ ِصرفِ آشنایی با قواعد و اصول
نویسندگی موجب نمی شود که هرفردی، نویسنده ای موفّق از کار در آید .
بسا شاهد بوده ایم، که علاقه مندانی ،کتابهای متعدّدی
دراین زمینه خوانده و با بسیاری از فنون نوشتاری نیزآشنا شده اند. ولی هرگز نویسنده نشده اند.
البتّه این واقعیّت را نمی توان انکارکرد ،که خواندن آثار
نویسندگان بزرگ و نامی واطّلاع از فنون و قواعد نگارش، برای نیل به این هدف کمک بسیار مؤثّری محسوب می شود.امّا باید این واقعیّت را پذیرفت که نویسنده
برای طیّ این مسیردشوار و طولانی، تنها و بدون همسفر است . وباید با اعتماد بهنفس و تکیه بر استعداد فطری خویش، همة فراز ونشیب ها را در نوردد .
اینک عمده ترین ویـژگی هایی را بر می شماریم؛ که برای هرنویسنده و نوشته ای صرفنظر از قالب ومحتوای نوشتار ضرورت دارد. وتلاش می کنیم
که ذیل هر بحث به تناسب حال ومقال ، خصیصه های مربوط بهیک نوشته رادیویی را توضیح دهیم .
ویژگی های عام یک نویسنده:ارباب قلم برای هرنویسنده،ویژگی هایی را بر شمرده اند؛که برخی ازآنها ذاتی وبعضی اکتسابی هستند.
شرح این خصوصیّات،دراغلب کتابهای دستوری آیین نگارش، و روان شناسی پرورشی عنوان شده است.
لذا ، برای رعایت اختصار، تنها به ذکر عناوین، بسنده می کنیم.
وخوانندگان ارجمند را به کتب مربوطه ارجاع می دهیم .
الف ) ویژگی های ذاتی :
1 - ذوق واستعداد فطری
2 - علاقه وپشتکار
3 - قدرت تخیّل
4 - حافظةْ نیرومند
5 - قدرت استدلال ( عقلی و نقلی )
6 - دقّت وباریک بینی
7 - خلاّ قیت ذهن و نو آوری
ب ) ویژگی های اکتسابی :
1- آشنایی با قواعد دستور زبان فارسی
2- آشنایی با فنون بلاغی
3- آشنایی با منابع ومآخذ
4- آشنایی با مقتضیات زمان
5- آشنایی با خصوصیّات مخاطبان
6- آشنایی با آیین نگارش ورسم الخط زبان فارسی
7- تسلّط داشتن بر موضوع
8- داشتن اطّلاعات عمومی
گرچه ویژگی های عمومی نوشتةْ خوب ، برگرفته ازکار نویسنده ای
با خصوصیّات یاد شده است و به اصطلاح یکی را از دیگری می توا ن
استنباط کرد ؛ امّا ذکرآن به صورت مستقل خالی از فایده نیست .
چه، دراین صورت بهتر وآسان تربه ذهن
سپرده می شوند بعلاوه برآنیم که دراین بخش به شرح هریک
ازخصوصیّات مزبور بپردازیم . وبرای هر یک نمونه ومثالی مناسب
ارائه کنیم .
ویژگی های نوشتة خوب :تردیدی نیست که اجزای هرنوشته ای چنان به هم
مرتبط هستند، که تفکیک آنها از یکدیگر،کاری بسیاردشوار است.
با این وجود،
برای ارزیابی هر نوشته ای ناگزیریم، آن را از دو منظر مورد نقد وارزیابی
قرار دهیم .
ابعاد مزبور ، عبارتند از : « حوزة ساختاری » و « حوزةْ محتوایی » .
پیش ازتشریح هر یک از ویژگی های یاد شده، ابتدا آن ها را فهرست وار
نام می بریم.
الف) ویژگی های ساختاری :
در این بخش ، رعایت ده اصل مهم ، بر هر نویسنده ای لازم است. اصول مزبور عبا رتند از :
1- انطباق با قواعد دستور زبان فارسی
2- رسایی وگویایی
3- خوش آهنگی
4 - جذّ ا بیّت
5 - طراوت وتازگی
6- ربط و انسجام
7- ضرباهنگ مناسب
8- توالی وترتیب
9- تنوّع
10- رسم الخط و آیین نگارش
توضیح : برخی ازجزئیات اصل هفتم ازویژگی های رسانه های دیداری
و شنیداری است ؛که در جای خود بدان پرداخته خواهد شد .
ب ) ویژگی های محتوایی :
1- هدفمندی
2- حُجیّت واستناد
3- غَنای علمی و اطلاّعاتی
4- انطباق با اصول ( اعتقادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی )
5- رعایت مقتضیات زمان و سلایق مخاطبان
*با تشکر از بازدید شما . هر گونه استفاده از متون و تصاویر این وبلاگ ممنوع میباشد . *
- ۹۲/۰۶/۱۳
- ۷۸۹ نمايش